صنعت دامداری و تولید گوشت، با پیشرفت تکنولوژیهای نوین در حال تغییر است. این تکنولوژی‌ها با هدف افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، ارتقاء سلامت دام و کاهش اثرات زیست‌محیطی استفاده میشوند. در ادامه به برخی از جدیدترین فناوری های پیشرفته در صنعت دام اشاره می‌نمائیم:
۱/ اینترنت اشیا (iot) internet of things:
تکنولوژی اینترنت اشیا، (iot)، یک فناوری نوظهور است که میلیون‌ها حسگر و دستگاه با قابلیت‌های مختلف را از طریق اینترنت به هم متصل کرده و به دامداران امکان می‌دهد برای نظارت بر سلامت دامها، کیفیت تغذیه و محیط نگهداری آنها از این سیستمها استفاده کنند. برای مثال، قلاده‌ها و دستبندهای هوشمند می‌توانند دمای بدن، ضربان قلب و میزان فعالیت دامها را به صورت لحظه‌ای ثبت کرده و به دامداران هشدارهای لازم را ارائه دهند. همچنین حسگرهای محیطی می‌توانند بر دما، رطوبت و کیفیت هوای دامداری ها نظارت کنند تا شرایط ایده‌آل برای دامها حفظ شود.
۲/ هوش مصنوعی (AI) و تحلیل داده‌ها:
هوش مصنوعی و الگوریتم‌های تحلیل داده‌ها به کشاورزان و دامداران کمک می‌کنند تا حجم عظیمی از اطلاعات جمع‌آوری شده را پردازش کرده و روشهایی که برای بهبود تولید و سلامت دام مهم هستند، شناسایی نمایند. هوش مصنوعی با تحلیل داده‌های دریافتی از دامها، نیازهای خاص هر دام را محاسبه کرده و خوراک مناسب را به صورت خودکار تنظیم می‌کند و از طریق سیستمهای خودکار خوراک دهی بر اساس وزن، سن و نیازهای غذایی دامها، بهترین نوع تغذیه را اعمال می نماید.
۳/ فناوری‌های ژنتیکی:
پیشرفتهای ژنتیکی، به ویژه ویرایش ژنوم (CRISPR)، به دامداران این امکان را می‌دهد که دام‌هایی با ویژگی‌هایی همچون رشد سریع‌تر، مقاومت در برابر بیماری‌ها و کاهش متان، تولید کنند. این فناوری‌ها به تولید گوشت، با کیفیت بالاتر و هزینه کمتر منجر میشوند. ویرایش ژن CRISPR یک تکنیک مهندسی ژنتیک است که توسط آن ژنوم سلول اصلاح می شود. ژنوم، مجموعه ای از دستورالعمل های DNA است که حاوی تمام اطلاعات مورد نیاز برای رشد و عملکرد یک موجود زنده است.اصلاح نژاد ژنتیکی به دامداران این امکان را می‌دهد که دام‌هایی با صفات ژنتیکی بهتر را برای تولید انتخاب کنند.
۴/ بلاکچین:
تکنولوژی بلاک چین یک پایگاه داده است که امکان به اشتراک گذاری شفاف اطلاعات در یک شبکه تجاری را فراهم می کند. در یک پایگاه بلاک چین، اطلاعات داده ای در یک زنجیره متصل به هم ذخیره شده که سیرحرکت یک محصول از ابتدای تولید تا محل رسیدن به دست مشتری نهایی را نشان می دهد و مصرف‌کنندگان می‌توانند با استفاده از این فناوری، مسیر تولید گوشت از مزرعه تا سفره را به‌صورت کامل ردیابی کنند. این شفافیت در ردیابی دام و امکان رویت مدارک بهداشتی و تغذیه‌ای آنها، موجب افزایش اعتماد مشتریان، کنترل کیفیت و افزایش امنیت غذایی می گردد.
۵/ رباتیک و اتوماسیون:
استفاده از ربات‌ها و سیستمهای خودکار در دامداری و مزارع، به دامداران کمک می‌کند تا کارهای فیزیکی و وقت‌گیر مانند شیردوشی، تغذیه دام و تمیز کردن دامداری را به صورت خودکار انجام دهند. این امر به کاهش هزینه‌های نیروی انسانی و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند. رباتهای شیردوشی به‌طور خودکار شیر گاوها را دوشیده و به کیفیت و سلامت آن نظارت می‌کنند. همچنین رباتهای پاک سازی، کار سخت تمیز کردن و ضدعفونی سالنهای نگهداری دامها را در کمترین زمان ممکن به انجام می رسانند. و رباتهای خوراک دهی با اتصال به هوش مصنوعی، مناسبترین خوراک را متناسب با وضعیت دام و در زمان تعیین شده به دامها می رسانند.
۶/ استفاده از پهپادها یا Drone ها:
پهپادها یا Droneها در مزارع دامداری برای نظارت بر زمین‌های چرا و سلامت دامها استفاده میشوند. این فناوری به دامداران امکان می‌دهد که بدون نیاز به حضور فیزیکی، وضعیت دامها و چراگاهها را بررسی کنند. پهپادها می‌توانند تصاویر هوایی از شرایط مرتع و رفتار دامها تهیه کرده و نیز به بهبود مدیریت چراگاهها و منابع طبیعی کمک کنند.
۷/ تغذیه‌های نوین و مکملهای هوشمند:
ترکیبی ازعلم تغذیه، بیوتکنولوژی و فناوری‌های نوین، موجب تولید مکملهای غذایی وغذاهای هوشمند گردیده تا نیازهای تغذیه‌ای دامها به بهترین شکل ممکن برآورده شود. ازجمله این مکملها، مکملهای متابولیکی، مکملهای گیاهی (فیتوجنیک)، مکملهای آنزیمی، و پروبیوتیک و پری‌بیوتیک ها هستند که با هدف سلامت گوارشی و افزایش بهره وری خوراک دام استفاده میشوند. در این میان یکی از مهمترین تولیدات تکنولوژیک، مکملهای هوشمند (Smart Supplements) است که شامل ترکیباتی مانند نانوذرات یا کپسوله‌سازی مواد مغذی میشوند که با هدف‌گیری دقیق محل استفاده و ارسال مواد کپسوله شده به مقصد نهایی، موجب جذب بهتر مواد مغذی و اثر بخشی قطعی آن می شوند. برای مثال، نانوذرات می‌توانند مواد مغذی خاصی را مستقیماً به سلول‌های هدف برسانند، بدون اینکه در مسیر هضم از دست بروند. خوراک‌های مدرن، به گونه‌ای فرموله میشوند که ترکیبی متعادل از پروتئین، چربی، کربوهیدرات ، ویتامین‌ها و مواد معدنی را به دام ارائه دهند. این خوراک‌ها مبتنی بر نوع محصول مطابق نیازهای تغذیه‌ای دقیق دامها برای تولید شیر، گوشت یا تخم‌مرغ تهیه میشوند. تمامی این مکملها با استفاده ازتکنولوژی‌های جدید در تولید غذاهای هوشمند و مکملهای غذایی تهیه گردیده و به دامداران کمک می‌کنند تا از خوراک‌های غنی شده جهت افزایش تولید بهره ببرند. به استحضار می رساند بزودی در مقاله ای مستقل به معرفی جدیدترین مکملهای غذای دام، نوع کاربرد و فواید مصرف آنها خواهیم پرداخت.
۸/ حسگرهای زیستی (Biosensors):
حسگرهای زیستی دستگاه‌هایی هستند که با استفاده از فناوری‌های بیولوژیکی و الکترونیکی، تغییرات فیزیولوژیکی حیوان یا محیط پرورش را تشخیص داده و اطلاعاتی در مورد سلامتی، تغذیه، تولیدمثل و رفاه دامها ارائه می دهند. حسگرهای زیستی می‌توانند شاخص‌های حیاتی مانند دمای بدن، ضربان قلب، سطح استرس و فعالیت‌های بدنی دام را رصد کنند و در صورت وجود هرگونه مشکل یا بیماری، هشدار دهند. همچنین می‌توانند شرایط محیطی مانند دما، رطوبت، کیفیت هوا و شرایط بهداشتی را بررسی کرده و اطلاعات لازم برای بهبود شرایط نگهداری دامها ارائه دهند و از طرفی آلاینده‌ها، عفونت‌ها یا مواد مضر را در محصولات دامی مانند شیر و گوشت تشخیص داده و به افزایش کیفیت و ایمنی محصولات کمک کنند. این حسگرها حتی می‌توانند دوره‌های تولید مثل یا دوره‌های باروری دامها را تشخیص داده و به بهینه سازی زمان جفت‌گیری کمک کنند. حسگرهای زیستی به دامداران این امکان را می‌دهند که با دقت بیشتری سلامت دامها را بررسی کرده و علائم اولیه بیماری‌ها را تشخیص داده و از شیوع آن در کل دامداری جلوگیری کنند. با استفاده از این تکنولوژی‌ها، بیماری‌ها سریع‌تر شناسایی شده و درمان میشوند. در مجموع، حسگرهای زیستی به بهبود مدیریت و کارایی دامداری و افزایش کیفیت محصولات دامی کمک می‌کنند و در عین حال رفاه حیوانات را افزایش می‌دهند.
۹/ فناوری‌های پایش آب و منابع انرژی:
با توجه به اهمیت آب و انرژی در دامداری، تکنولوژیهای پیشرفتهای برای پایش مصرف آب و بهینه‌سازی مصرف انرژی به کار می‌رود. این فناوری ها شامل سیستم ماتیتورینگ مصرف برای اندازه گیری دقیق آب مصرفی و شستشوی دام، شیرهای هوشمند جهت قطع و وصل اتوماتیک آب برای جلوگیری از هدر رفت، و سیستمهای بازیافت آب به منظور بازگرداندن آبهای مصرفی به چرخه و یا آبیاری مورد استفاده قرار می گیرند. در بخش انرژی نیز حسگرهای انرژی میزان و موارد مصرف برق و گاز را رصد کرده و با استفاده از حسگرهای حرکتی و نوری فقط در زمان حضور انسان یا دام نسبت به فعال کردن روشنایی ها، فن های تهویه، و دستگاههای تنظیم دما و رطوبت اقدام می نمایند.
۱۰/ پرورش گوشت آزمایشگاهی (کشت سلولی):
یکی از جدیدترین تحولات بشری در این صنعت، تولید گوشت کشت شده درآزمایشگاه یا گوشت مصنوعی است که به جای پرورش دام، از تکثیر سلول‌های حیوانی در آزمایشگاه، برای تولید گوشت، استفاده می‌شود. این روش می‌تواند به تولید پایدار گوشت و ادامه حیات صنعت بدون تأثیرات مخرب زیست‌محیطی دامداری سنتی کمک نماید، زیرا در این روش نیاز به زمین، آب و خوراک برای دام وجود ندارد. این فناوری در مراحل توسعه و آزمایش‌های تجاری است، اما در سال‌های آینده به یک راهکار نوین برای تولید گوشت تبدیل خواهد شد لازم به ذکر است که در حال حاضر چندین شرکت پیشرو در این زمینه محصولات خود را به بازار عرضه نموده اند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، پیشنهاد می نماییم به دو مقاله مرتبط با گوشت پرورشی که پیشتر ارائه نموده ایم مراجعه فرمائید. نسخه های مکتوب و صوتی مقالات مذکور در بخش اخبار بین الملل سایت فینما به آدرس www.feenama.com بارگذاری گردیده است.
نتیجه‌گیری:
تکنولوژیهای نوین در صنعت دامداری و تولید گوشت به دامداران این امکان را می‌دهند که با بهره‌وری بیشتر، اثرات مخرب کمتری بر محیط زیست گذاشته و با افزایش سلامت دامها، به تولید بیشتر کمک کنند که بالطبع منجر به سودآوری بیشتر برای دامداران خواهد بود وبه ایجاد یک کسب و کار پایدارتر و کارآمدتر کمک می‌کنند.
به طور کلی می توان گفت، عملیات دامداری و مرغداری باید لذت بخش، سودآور و پایدار باشد. با استفاده از آخرین تکنولوژیهای روز دنیا، سختی کار جای خود را به راحتی و امنیت در تولید خواهد داد که موجب لذت است، با کاهش هزینه ها، سود آوری کار، تضمین می گردد و این دو عامل موجب پایداری صنعت خواهند بود. شاخصه یک کسب و کار موفق و پایدار این است که بتوان آن را به نسل بعدی منتقل کرد.
موفقیت نتیجه آگاهی است،
آگاهی بهترین سرمایه و اصل ثروت است.
با تقدیم احترامات عالیه به محضر اساتید و فعالین فرهیخته صنایع غذایی و کشاورزی ایران زمین
(رجبی) شرکت بازرگانی سینا دی سار
info@feenama.com
www.feenama.com
منابع: CHATGPT، GOOGLE SEARCH